دیابت بارداری چیست؟ پیشگیری و کنترل دیابت بارداری
دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری سطح بالای قند خون در دوران بارداری است. به طور معمول، بدن انسولین تولید میکند و به طور موثر از آن برای تنظیم سطح قند خون استفاده میکند. در اثر دیابت، این سیستم مختل میشود. دیابت حاملگی از این نظر متمایز است که بیماری برای اولین بار در بارداری تشخیص داده میشود. دیابت بارداری معمولاً به زودی پس از زایمان از بین میرود، اگرچه احتمال ابتلا به دیابت نوع 2 در آینده را افزایش میدهد.
تخمین زده میشود که دیابت بارداری در سراسر جهان بین 7٪ تا 10٪ رخ میدهد. حدود 6٪ تا 9٪ زنان باردار در ایالات متحده به دیابت بارداری مبتلا می‌شوند. این نرخ‌ها در دهه های اخیر، همگام با اپیدمی چاقی سر به فلک کشیده است. در واقع، بین سال‌های 2000 و 2010، وقوع دیابت حاملگی در آمریکا 56٪ افزایش یافته است.
علائم دیابت بارداری چیست؟
بعضی اوقات، علائم دیابت بارداری قابل توجه است. با این حال بسیاری از زنان باردار مبتلا به دیابت بارداری فقط علائم خفیفی را تجربه می‌کنند، در حالی که دیگران به هیچ وجه علائم را حس نمی‌کنند.
علائم رایج دیابت بارداری عبارتند از:
- تاری دید
- خستگی
- تکرر ادرار
- افزایش تشنگی
- حالت تهوع
- عفونتهای واژن، مثانه و یا پوستی
تشخیص دیابت بارداری
دیابت بارداری معمولاً در اواسط بارداری (20 هفته یا بعد از آن) شروع میشود. علائم این بیماری هم در ادرار و هم در خون قابل تشخیص است. هنگامی که قند در غربالگری ادرار قبل از تولد ظاهر میشود، ممکن است آزمایش بیشتری لازم شود. علاوه بر این، تمام بیماران به طور معمول برای این عارضه در طول مراقبت‌های دوران بارداری غربال می‌شوند. بیمارانی که در معرض خطر بالای GD هستند ممکن است در اوایل بارداری به طور خاص مورد آزمایش قرار بگیرند تا بیماری را زودتر تشخیص دهند.
عوامل خطر دیابت بارداری شامل موارد زیر است:
- سن بالای مادر(بسیاری از محققان این موضوع را 35 سال یا بالاتر عنوان می‌کنند)
- افزایش وزن بیش از حد در بارداری
- سابقه تولد یک کودک سنگین
- سابقه خانوادگی دیابت
- عدم فعالیت بدنی
- اضافه وزن یا چاقی
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- نژاد (زنان سیاه، آسیایی، لاتین و بومی ممکن است در معرض خطر بیشتری باشند)
آزمایش GD اغلب زمانی انجام میشود که حدود پنج تا شش ماه از بارداری گذشته باشد.
معمولاً ابتدا آزمایش غربالگری گلوکز انجام میشود که به آزمایش چالش گلوکز یا GCT معروف است. به شما یک نوشیدنی قندی حاوی 50 گرم قند داده میشود و سپس خون شما یک ساعت بعد گرفته میشود تا ببینید که بدن شما به مرور زمان گلوکز را چگونه پردازش میکند. اگر تست غربالگری مثبت باشد، به این معنی نیست که شما GD دارید اما به این معنی است که در معرض خطر بیشتری هستید. بنابراین، شما یک تست تحمل گلوکز GTT دریافت خواهید کرد که به آن تست تحمل قند نیز گفته میشود. آزمایش دوم جامع تر است و از طریق چندین بار خون گیری، میزان قند خون را طی 3 ساعت کنترل میکند.
علل دیابت بارداری چیست؟
علل دقیق دیابت بارداری هنوز در حال تحقیق هستند. آنچه شناخته شده است این است که بارداری به دلیل ترشح جفت از انواع هورمونهای دیابتی، با مقاومت به انسولین همراه است. در بیشتر زنان باردار، بدن با تولید انسولین بیشتر این مقاومت به انسولین را برای کنترل سطح قند خون جبران میکند.
با این حال برخی از زنان باردار قادر به تولید انسولین کافی نیستند یا بدن آنها نسبت به انسولین بسیار مقاوم است تا بتواند سطح قند را کنترل کند. دیابت بارداری در حین بارداری و زمانی ایجاد میشود که لوزالمعده نتواند مقاومت به انسولین را جبران کند، که این منجر به سطح بالای گلوکز در خون میشود.
وقتی بدن شما قادر به ساختن و استفاده موثر انسولین در بارداری نباشد، به آن دیابت حاملگی می‌گویند. هنگامی که شما توانایی استفاده از انسولین را ندارید، نمی‌توانید به درستی سطح طبیعی گلوکز را در خون خود حفظ کنید.
انواع دیابت
دیابت حاملگی دیابتی است که پس از شروع بارداری شروع میشود. این وضعیت در نیمه دوم بارداری ایجاد میشود. بیماری دیابت حاملگی همان دیابت قبل از بارداری نیست، اگرچه علائم و عوارض با هم همپوشانی دارند. در زنانی که قبل از بارداری دیابت داشتند، به جای دیابت حاملگی، دیابت از قبل وجود دارد.
دو نوع اصلی دیابت غیر حاملگی وجود دارد. دیابت نوع 1 ابتدا در درجه اول در کودکان و بزرگسالان ظاهر میشود و شامل عدم توانایی در تولید انسولین است. دیابت نوع 2 یعنی بدن به انسولین مقاوم میشود و معمولاً در بزرگسالی ایجاد میشود.
خطرات دیابت بارداری
هر نوع بیماری دیابتی که در زن وجود دارد، برای جلوگیری از عوارض احتمالی نوزاد و مادر، این بیماری باید در دوران بارداری تحت درمان قرار گیرد. در صورت درمان صحیح، احتمال بارداری سالم زیاد است. متناوباً، دیابت حاملگی کنترل نشده (یا دیابت از قبل موجود) می‌تواند عواقب جدی داشته باشد.
از آنجا که بدن شما قادر به پردازش انسولین نیست و قند خون شما بالا میرود، قند خون کودک نیز بالا می رود. این باعث میشود لوزالمعده کودک شما برای کاهش قند خون بیشتر کار کند. انرژی اضافه شده (قند) به صورت چربی ذخیره میشود. چربی اضافی می‌تواند منجر به ماکروزومی یا یک نوزاد بسیار بزرگ شود که به طور معمول بیش از 9 پوند در نظر گرفته میشود و اغلب زایمان را دشوارتر میکند.
سایر مشکلات احتمالی ناشی از دیابت بارداری عبارتند از:
- افزایش خطر سزارین
- افزایش وزن بیش از حد در بارداری
- دیابت آینده
- فشار خون بالا
- قند خون پایین (افت قند خون)
- زایمان زودرس
- مرده زایی
- پارگی یا آسیب به واژن در حین زایمان
نوزادی که پس از بارداری با دیابت بارداری متولد میشود، بیشتر در معرض خطر پایین آمدن قند خون یا افت قند خون است. این نوزادان ممکن است در بدو تولد مشکلات تنفسی بیشتری داشته باشند. در اواخر زندگی، این نوزادان بیشتر در معرض خطر چاقی و ابتلا به دیابت نوع 2 قرار دارند.
مراقبت‌ها در دیابت بارداری
درمان دیابت بارداری بلافاصله پس از تشخیص آغاز میشود. هدف این است که قند خون شما پایین و ثابت باشد تا بهترین نتیجه را در بارداری و زایمان سالم به شما و کودک خود بدهید. درمان شما معمولاً شامل موارد زیر است:
• رژیم غذایی: محدود کردن کربوهیدراتهای بسیار تصفیه شده (قندها) به نفع میوه‌های غنی از مواد مغذی، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی اساسی است. یک متخصص تغذیه یا پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا یاد بگیرید چگونه می‌توانید از طریق رژیم غذایی سالم قند خون را در سطح قابل قبولی نگه دارید. این توصیه شامل نحوه برنامه ریزی مناسب وعده های غذایی و میان وعده است.
• ورزش: در حالی که انجام فعالیت بدنی شدید در اواخر بارداری توصیه نمی‌شود ولی ورزش سبک تا متوسط توصیه میشود. یک سبک زندگی فعال می‌تواند به کنترل دیابت بارداری کمک کند.
• کنترل قند خون: پزشک شما را در مورد اینکه هر چند وقت یکبار باید قند خون خود را از طریق دستگاه چک کردن قند خون انگشتی آزمایش کنید، راهنمایی میکند که به طور معمول چندین بار در روز باید انجام شود. به شما آموزش داده میشود که چگونه این کار را به تنهایی انجام دهید.
• دارو: از جمله تزریق انسولین: همه نیازی به استفاده از انسولین ندارند. بسیاری از افراد تنها با رژیم غذایی و ورزش قادر به کنترل قند خون هستند. پزشک شما قند خون شما را کنترل میکند تا تشخیص دهد آیا نیاز به تزریق انسولین بیشتری دارید یا خیر.
سخن آخر
تشخیص دیابت بارداری می‌تواند ترسناک باشد اما با مراقبت مناسب، شما و کودک می‌توانید سلامت خود را حفظ کنید. در بیشتر موارد دیابت بارداری (GD) به زودی پس از زایمان از بین میرود، با این وجود حدود 50٪ از زنانی که دیابت بارداری داشتند در اواخر زندگی به دیابت نوع 2 مبتلا می‌شوند.
تغذیه سالم و حفظ سبک زندگی فعال، روش های موثر برای جلوگیری و مدیریت این بیماری مزمن است.
